De 76ste editie van de CrowdStrike 24 Hours of Spa vormt een belangrijke verjaardag voor de grootste GT-race ter wereld. De grote Belgische klassieker, die voor het eerst georganiseerd werd op 19 en 20 juli 1924, viert van 26 tot 30 juni 2024 immers zijn eeuwfeest! De geschiedenis van de 24 Uur van Francorchamps, zoals de wedstrijd werd genoemd in de 20ste eeuw, had echter meermaals tot een einde kunnen komen. Vanaf 1964 heeft de dubbele race rond de klok in de Ardennen een uniek karakter gecreëerd en de overstap naar de GT-bolides in 2001 heeft de ruwe diamant nog meer glans gegeven.
Het bestuur van de Belgische autosportfederatie halen in eerste instantie de mosterd bij de eerste 24 Uur van Le Mans van 1923. De 24 Uur van Francorchamps 1924, geprogrammeerd enkele weken na de klassieker in de Sarthe, moet in zekere zin de revanche worden voor Le Mans. Belgische merken als Speedsport en Miesse staan aan de start, maar de Franse constructeurs zijn in de meerderheid. De Bignan 2-liter van Henri Springuel en Maurice Becquet zegeviert na 1879 kilometer aan gemiddeld 78 km/u. Het mag geen verrassing heten dat de eerste editie wordt getekend door regen en mist. Het publiek staat trouwens dan al centraal, met grote tribunes en een kermis.
Het langzame verval
De eerste jaren zijn bemoedigend, maar de 24 Uur van Francorchamps heeft niet de aura van de 24 Uur van Le Mans, en tot overmaat van ramp heeft de beurscrash van 1929 nefaste gevolgen voor de economie. Na een ontgoochelende editie 1933 verdwijnt de race een jaar van de kalender, om vervolgens om de twee jaar georganiseerd te worden, afwisselend met de Grote Prijs van België. In 1934, 1935, 1937 en 1939 moet de beroemde driehoek tussen Francorchamps, Malmedy en Stavelot het stellen zonder etmaalrace.
Na de Tweede Wereldoorlog hebben de autoriteiten snel een circuit heropgebouwd en de 24 Uur van Francorchamps maakt zijn terugkeer in 1948, een jaar vroeger dan Le Mans. De twee naoorlogse edities zijn een sportief succes, maar een financiële ramp. Opnieuw verdwijnt de race van de kalender. Een ultieme poging volgt in 1953, in het kader van de creatie van een FIA Wereldkampioenschap voor Sportwagens. Het tij kan echter niet gekeerd worden en de wedstrijd blijft steken in de schaduw van de 24 Uur van Le Mans. Veel mensen denken op dat moment dat de 24 Uur van Francorchamps tot het verleden behoort…
1964: de renaissance
Het is wachten tot 1964 en de tussenkomst van Paul Frère om de 24 Uur van Francorchamps weer op de kalender te zien verschijnen. De racende journalist (winnaar van Le Mans in 1960) en Hubert de Harlez, die de Royal Automobile Club van België vertegenwoordigt, willen dat de Belgische klassieker een uniek karakter krijgt. De grootste uithoudingsrace ter wereld worden is onmogelijk en in de wetenschap dat Le Mans meer en meer prototypes aantrekt, moet Spa-Francorchamps het decor worden van de grootste race van de planeet voor toerismewagens. Voor de constructeurs is dat het ideale platform om de betrouwbaarheid en prestaties te tonen van hun zogenaamde ‘seriemodellen’.
En die prestaties zijn ontzagwekkend! Met hun Mercedes-Benz malen Gustave Gosselin en Robert Crevits 3962 kilometer af aan een gemiddelde van 164 km/u, waardoor het oude record van 1953 (152 km/u gemiddeld voor de Ferrari) wordt verpulverd. Het spektakel is op niveau en zowel de deelnemers als de toeschouwers zijn op de afspraak. De 24 Uur van Francorchamps is de juiste weg ingeslagen.
Toch is er een nieuwe dreiging die de race in het gedrang kan brengen: het gebrek aan veiligheid op het Circuit de Spa-Francorchamps! Door zijn snelheid is het Ardense circuit even opwindend als gevaarlijk, de verklaring voor de afwezigheid van de Grote Prijs van België Formule 1 na 1970. Zelfs toerismewagens bereiken duizelingwekkende snelheden. In 1972 haalt de Ford Capri RS van winnaars Jochen Mass en Hans-Joachim Stuck een gemiddelde snelheid van 187 km/u… pitstops inbegrepen!
De komst van de vangrails volstaat niet en heeft vaak een ongewenst resultaat: de wagens kaatsen terug en komen op de piste terecht, soms zelfs op de ideale lijn… Tussen 1964 en 1975 krijgt de race zesmaal een zwarte rand en niet minder dan negen rijders laten het leven. Gelukkig wordt de chicane van Les Combes vanaf de 24 Uur van Francorchamps 1979 door een nieuw gedeelte verbonden met Blanchimont, waardoor de lengte van het circuit teruggebracht wordt tot minder dan zeven kilometer.
In de jaren 80 worden races voor toerismewagens enorm populair en de dubbele race rond de klok in België kent glorietijden als kroonjuweel van het Europees Kampioenschap (en zelfs het Wereldkampioenschap in 1987). Door het einde van de Europese competitie eind 1988 wordt echter een nieuw verval ingezet. De 24 Uur beschikt niet langer over een geschikt internationaal reglement en is op zoek naar zichzelf. Supertoerisme en Superproductie zullen nooit een vlam laten opflakkeren die stilaan dooft. Hoewel maar liefst 82 deelnemers zich inschrijven in 2000, is er nooit eerder zo’n gebrek aan kwaliteit geweest. Het publiek blijft thuis en het is vanzelfsprekend dat een status quo geen optie meer is. De 24 Uur van Spa moet zichzelf nogmaals heruitvinden.
De ommekeer van de GT
In de loop van de jaren 90 kennen de races voor Grand Tourisme-wagens een enorme groeispurt, voornamelijk dankzij Stéphane Ratel. Eerst vormt hij een triumviraat met Patrick Peter en Jürgen Barth om samen de BPR op te richten in 1994, nadien werkt hij samen met de internationale autosportfederatie om vanaf 1997 de FIA GT te organiseren. Het kampioenschap biedt spectaculaire, snelle, aantrekkelijke bolides met gevarieerde en melodieuze geluiden… De GT’s hebben geen kans op de algemene overwinning in de 24 Uur van Le Mans, maar in de FIA GT vinden ze een internationale competitie met een ideale omkadering en races van 500 kilometer. Alleen is er geen iconische wedstrijd, een orgelpunt dat kan terugvallen op een rijke geschiedenis. In een dergelijke context is het geen verrassing dat de 24 Uur van Spa en de GT’s elkaar (via SRO) hebben ontmoet. Het wordt een geslaagde gok: van zodra die filosofie haar intrede doet in 2001, keert het publiek massaal terug naar de tribunes.
De rest is geschiedenis. Door zijn succes is de GT3-categorie (nog een creatie van Stéphane Ratel) vandaag de enige categorie aan de start van de CrowdStrike 24 Hours of Spa. Negen constructeurs tekenen present en alle wagens aan de start zijn stuk voor stuk GT3’s. Vanuit technisch oogpunt kan iedereen winnen, want alleen de kwaliteit van het team en het niveau van de rijders maken het verschil. De verschillende categorieën op de deelnemerslijst zijn gebaseerd op de rijders en niet de auto. Geen enkele andere race biedt een startveld van zeventig wagens met zo’n hoog niveau en zoveel competitie. Twijfel dus niet: de CrowdStrike 24 Hours of Spa is niet alleen de grootste GT-race ter wereld, maar ook een van de mooiste evenementen van de autosportwereld.
—
